Pośród różnych współczesnych metod pracy redakcyjnej z tekstem cyfrowym bodaj najczęściej spotykaną jej formą jest praca z plikami w formacie PDF. Nazwa tego formatu to akronim, który po rozwinięciu brzmi Portable Document Format, czyli format przenośnego dokumentu. Hstoria formatu PDF rozpoczęła na początku lat 90 XX w. Był to czas szybkiego rozwoju sprzętu komputerowego, którego popularność od lat 80 tegoż wieku aż do naszych czasów tylko rosła. Wraz z nią rosła też jego powszechność w zastosowaniach związanych z tworzeniem i rozpowszechnianiem dokumentów elektronicznych, w tym również dokumentów przeznaczonych do druku wielkonakładowego. Jednak niemal wszystkie dostępne w tamtych czasach technologie posiadały spore ograniczenia i wady, szczególnie z punktu widzenia tego ostatniego zastosowania. Stąd pojawiła się potrzeba opracowania nowego formatu, który zapewniłby rzeczoną przenośność to znaczy takie samo zachowanie i ten sam wygląd dokumentu, niezależnie od systemu, który byłby użyty do jego obróbki. Format ten powstawał pod auspicjami formy Adobe i choć konkurował w swoim czasie z innymi formatami, które opierały się na podobnych założeniach z batalii pomiędzy nimi – a także problemów wewnątrzfirmowych – wyszedł zwycięsko.
Dziś format PDF odbierany jest przede wszystkim jakie format „tylko do odczytu”, choć jest to wrażenie mylne i wynikające bardziej z braku odpowiednich narzędzi niż z samej natury formatu. Najlepszym dowodem na to jest możliwość komentowania, a raczej, jak twierdzi specyfikacja dodawania do niego notatek pliku PDF1, którą oferuje wiele z popularnych czytników tego formatu. Ta funkcjonalność w połączeniu z niezawodnością formatu PDF odnośnie jego reprodukcji na różnych urządzeniach stanowi świetną bazę do wykorzystania go jako formatu pośredniego pomiędzy redaktorem technicznym nadającym dokumentowi ostateczną formę przed publikacją a korektorem lub redaktorem językowym czy merytorycznym. Plik PDF w takim kontekście zachowuje się niczym tradycyjne szczotki2 pozwalając na miarodajną finalną ocenę kompozycji i treści przed ostatecznym wydrukiem. Dodawanie zaś do pliku uwagi są analogiem odręcznie wykonywanych notatek i znaków korektorskich na wspomnianych wydrukach. Wszystko to dokonuje się bardziej ekonomicznie i wygodnie, szczególnie biorąc pod uwagę korzyści komunikacji bezpapierowej.
Dziś można powiedzieć, że format PDF przetrwał próbę czasu, a co więcej rozwija się nadal, o czym świadczą kolejne wersje specyfikacji tego formatu, które obecnie sformalizowane są jako standard ISO. Szczęśliwie jednak, w przeciwieństwie do gross pozostałych standardów ISO, są one dostępne nieodpłatnie na stronach m.in. organizacji PDF Association.
Projekt polega na dokonaniu korekty tekstu zawartego w pliku PDF, który stanowi załącznik do niniejszego ćwiczenia. Wybór narzędzia pozostawia się decyzji studenta wykonującego ćwiczenie3 – jedynym wymaganiem jest w tym względzie to, żeby narzędzie to było w stanie dodawać i zapisywać w pliku PDF notatki/komentarze. Wybór konkretnego typu komentarza użytego do oznaczenia proponowanej poprawki jest dowolny. Warto poznać pełen wachlarz różnych dostępnych typów komentarza i ocenić, które z nich najlepiej sprawdzają się w określonym zastosowaniu. Na przykład: usunięcie tekstu można oznaczyć za pomocą zwykłego przekreślenia, ale można też użyć „zakreślacza” o określonym kolorze i dodać opis uzasadniający wprowadzenie zmiany.
Nie każda zmiana musi posiadać komentarz uzasadniający. Przykładowo: dodanie brakującego odstępu po kropce czy przecinku jest dość oczywiste. Podobnie przeniesienie „zawieszonego spójnika” do kolejnego wiersza. Korekta nie będzie czytelna, jeśli nawet najdrobniejszej zmianie i ewidentnej pomyłce będzie towarzyszyć obszerny i nadmiarowy opis. Opisy należy pozostawić raczej dla sytuacji niejasnych wymagających np. oceny osób trzecich takich jak autor czy redaktor techniczny albo też wymagających wstawienia/zamiany pojedynczego znaku czy fragmentu tekstu.
Tekst w przypadku tego projektu zawiera celowo wprowadzone defekty dość typowe dla tekstów opracowywanych w procesie wydawniczym. Nie podano tutaj ich dokładnej ani nawet przybliżonej liczby, żeby jak najlepiej zasymulować problem, przed którym staje korektor/redaktor w warunkach pozaszkoleniowych.
Po zakończeniu pracy należy zapisać rezultaty pracy w pliku PDF o nazwie:
<Imię> <Nazwisko> - <numer projektu>.<rozszerzenie>który następnie proszę przesłać jako załącznik pod adres mailowy .
Przy podanych poniżej kryteriach oceny dopisano wartości punktowe, które są przyznawane za spełnienie danego warunku, przy czym 0 jest oceną najniższą. Suma uzyskanych punktów jest następnie normalizowana do wartości 10 z zaokrągleniem do 0,5 pkt w górę, według wzoru P = p⁄pmax×10. „P” oznacza finalną ocenę punktową, „p” – punkty przyznane za projekt, natomiast „pmax” – maksymalną możliwą do uzyskania liczbę punktów według kryteriów. Przykładowo: jeśli za wykonany projekt otrzymano w sumie 7 pkt na 12 możliwych, to finalna ocena punktowa wynosi ⁷⁄₁₂×10≈5,8 pkt co po zaokrągleniu daje 6 pkt. Taki sposób wyliczania końcowej oceny punktowej ułatwia dopasowanie oceny do kryteriów jej przyznawania.
Niniejszy projekt jest oceniany według następujących kryteriów:
Patrz np.: specyfikacja formatu PDF w wersji 1.7, sekcja 12.5. ↩
Wydruki próbne. ↩
Dobrym wyborem będzie np. Foxit PDF Reader czy Adobe Reader. ↩